قنات فیروز آباد- مجومرد از کهن ترین قنات های استان یزد است و بر اساس باورهای محلی تاریخچه آن به حمله اسکندر مقدونی به ایران باز می گردد.

اشکذرخبر؛قنات فیروز آباد، مجومرد از کهن ترین قنات های استان یزد است و بر اساس باورهای محلی تاریخچه آن به حمله اسکندر مقدونی به ایران باز می گردد.
نام قنات فیروزآباد مجومرد از نام فرزندان یزد گرد ساسانی بنامهای فیروزه و جوانمرد گرفته شده است و ساکنین منطقه معتقدند که در زمان قدیم هنگامی که یزد گرد ساسانی از این منطقه عبور می کرده بدلیل ببیماری دخترش بنام فیروزه مجبور به اسکان در این محل گردیده، محلی که در آن زمان پوشیده از سرزمنیهای خشک و بیابانی بوده است. به دنبال این امر، در این مکان گودالی حفر نموده و بدلیل بالا بودن سطح آب زیر زمینی منطقه که منجر به جوشش آب فراوان شده است در این مکان ساختمانی بنا کرده و درخت سروی نیزکاشته است که هم اکنون قدمتش را بیش از ۱۵۰۰ سال برآورد می نمایند.[این سرو کهنسال چند سال قبل براثر وزش باد شدید شکسته شد]
پس از یزد گرد این محل را بنام دخترش فیروز آباد نامگذاری نموده و سپس به دنبال اسکان عده دیگری از اهالی منطقه در محل پایین دست فیروز آباد منطقه مسکونی دیگری بوجود آمده که یزد گرد آن را بنام فرزند دیگری جوانمرد یا مجومرد نامگذاری نموده است. در واقع مظهر اولیه و اصلی قنات فیروز آباد مجومرد در محل کنونی سرو فیروز آباد بوده و به مرور زمان با ادامه مسیر این قنات مقداری از آب نیز به مجومرد رسیده و باعث ایجاد زندگی و اسکان اهالی در این منطقه شده است.
در مجومرد مسجدی نیز در زیر تپه های شن های روان یافته شده که آثار قبر موجود در آن حاکی از قدمت ۱۴۰۰ ساله آن می باشد. این قنات کهن که دارای سه شاخه بوده است به دلایلی همچون ادامه ندادن پیشکار و حفر چا ه های عمیق هم اکنون خشک و بلا استفاده می باشد.
مادر چاه های دو شاخه دیگر، یکی در محل خویدک با عمق ۸۴ متر و دیگری در محل احمد آباد ملاباشی با عمق ۸۸ متر قرار دارند. رشته خویدک بعد از گذشتن از زیر خط راه آهن به چاه شهردار علی عسکر خان می رسد و رشته دیگر از بالای دانشگاه شروع شده بعد از گذشتن از امامزاده دهنو در محل چاه شهردار علی عسکر خان به رشته خویدک می پیوندد. این دو شاخه بعد از تلاقی با یکدیگر به چاه اکرم آباد و رسولیان رسیده و بعد از گذشتن از پارک بزرگ یزد، کوره آجر فشاری فخار و محله بزیها، به محله سرسنگ می رسد که در این محل پایابی بنام “جوی صد راچینه ای” یا صد پله ای وجود دارد. پس از آن قنات از کوچه مالمیر گذشته و پس از عبور از خیابان بیمارستان سیدالشهدا به کارخانه نساجان رسیده و بعد هم به محله فهادان می رسد. در این محل نیز پایابی با عمق بسیار زیاد بر سر قنات موجود است. سپس از محله سیدگلسرخ عبور کرده و به کسنویه می رسد که در اینجا دارای پایابی بنام “پایاب علی مشا” می باشد. بعد به محمود آباد رسیده که در این محل نیز پایابی وجود دارد. پس از محمود آباد قنات از زمین های صفار و سپس دروازه قرآن گذشته و به آهن فروشی تفضلی می رسد و بعد از کارخانه کاشی یزد و ناهید و سپس از کارخانه صنعت عبور می نماید. پس از گذشتن از زمینهای ابرند باد، نصرت اباد و جاده کمربندی به ملک های سر چشمه زارچ می رسد. سپس از محله توده زارچ گذشته و در نزدیکی قلعه زارچ دو رشته می شود، که یک رشته آسیابی را در جنوب قلعه و رشته دیگر آسیابی را در شمال قلعه به گردش در می آورد. این دو رشته، مجددا در زیر قلعه به هم پیوسته و تبدیل به یک رشته می شود و پس از عبور از کوچه ها و خانه های زارچ به اشکذر و سپس به فیروز آباد و مجومرد می رسد .

منبع: قنات زارچ. علی اصغر سمسار یزدی.یزد: شاهنده، ۱۳۹۳٫صفحات ۱۵-۱۴

لینک کوتاه : https://ashkezarnews.ir/YTMMX